Evlilik birliğini sona erdiren birden fazla hal vardır. Bunlar Ölüm, Gaiplik (Ancak gaiplik kararı evliliği direkt olarak sona erdirmemektedir ayrıca veya gaiplik başvurusu ile beraber eşi kaybolan eş evliliğin feshini istemelidir.) hükümsüzlük, cinsiyet değişikliği (hukukumuzda aynı cinsten evliliğe cevaz verilmemektedir.) ve boşanmadır. Boşanma davası anlaşmalı ve çekişmeli olarak açılabilmektedir. Anlaşmalı boşanma davası eski Türk Medeni Kanununda 1988 yılına kadar mevcut olmayan bir dava türüdür. 1988 yılında yapılan değişiklik ile beraber hukukumuzda yerini almıştır. o tarihten beridir iki şekilde boşanma davası açılabilmektedir. Bunlardan biri çekişmeli boşanma bir diğeri ise anlaşmalı boşanmadır. Anlaşmalı boşanma temelde tarafların boşanmanın sonuçları hakkında her iki tarafın mutabık olması ile evlilik birliğini sona erdirmeleridir. Bu boşanmak için beraber başvurmaları veya bir tarafın açtığı davayı diğer tarafın kabul etmesi şeklinde olabilir. Ancak anlaşmalı boşanmak için kanun birtakım şartlar getirmiştir.
Öncelikle anlaşmalı boşanmanın en önemli şartı süre şartıdır. Bu süre Taraflar arasında yapılmış olan resmi nikahın üzerinden bir yıl geçmiş olmasıdır. Nişanlılık süresi, İmam nikahı vb. haller bu sürenin hesabına katılmaz.
Taraflar ortak bir dilekçe ile başvurabileceği gibi bir taraf diğer tarafın açtığı boşanma davasında bütün talepleri kabul ederek anlaşmalı boşanmayı gerçekleştirebilir. Çekişmeli açılmış bir boşanma davasında taraflar anlaşmalı olarak evlenmeye karar vermeleri durumunda bir protokol hazırlayıp bunu mahkemeye sunmaları durumunda yine anlaşmalı olarak boşanabilirler.
Taraflar ancak özgür iradelerine dayanarak anlaşmalı olarak boşanabilirler. Bu nedenle hakim karşısında da boşanma iradelerini tekraren açıklamaları gerekmektedir. Hakimin bu irade açıklamalarının herhangi bir irade fesatlığına uğramadığını görmesi gerekmektedir. Ayrıca boşanma kişiye sıkı sıkıya bir haktır bu nedenle avukatın bu irade açıklamasını yapması mümkün değildir bizzat tarafın yapması gerekmektedir.
Taraflar boşanma iradelerinin yanında başkaca hususlar konusunda da anlaşmış olmalıdırlar. Bu anlaştıkları hususlar konusunda bir protokol yapılması gerekmektedir. Bu protokol doğrultusunda hakim boşanmayı gerçekleştirecektir. Bu protokolde tarafların maddi malları nasıl paylaşacağı birbirlerinden tazminat, nafaka istemleri bunların miktarı ve varsa çocukların velayeti konusundaki anlaşmaları velayeti kendisine bırakılmayan tarafın çocuk ile kişisel ilişki kurma zamanları gibi konularda anlaşılmalıdır bu konular haricinde de ihtiyari olarak taraflar bu protokole eklemelerde bulunabilirler.
Velayet kendisine bırakılmayan eşin velayetin kendisine verilmesi için sonrasında dava açmasında bir mahzur bulunmamaktadır. Bu taraf her zaman bu davayı açıp velayetin kendisine verilmesini isteyebilir. Aynı şekilde çocuk için protokolde nafaka istemeyen taraf sonrasında çocuk için nafaka isteminde bulunabilir. Mal paylaşımı konusuna da protokolde yer verilmediği takdirde mal paylaşımı için dava daha sonrasında açılabilir. Ancak kendisi için nafaka istemeyen eş sonrasında dahi ayrıca dava açıp kendisi için nafaka isteyememektedir.
Bu şekilde boşanma davası açıldıktan sonra Taraflardan biri duruşmaya gelmezse veya gelip de anlaşmalı boşanma istemediğini beyan ederse veya taraflar arasında daha önceki şartlarda anlaşmazlık çıkarsa davaya çekişmeli boşanma davası olarak devam edilir. Aynı şekilde devam eden bir çekişmeli boşanma davasında taraflar bir protokol hazırlayarak boşanmayı anlaşmalı boşanmaya çevirebilirler.
Anlaşmalı boşanma davası sonucu verilen kararın temyizi mümkündür ancak boşanma tamamen tarafların arzusu doğrultusunda gerçekleştiği için bu kararı temyiz etmekte hukuki bir yarar bulunmamaktadır. Ancak bazı durumlarda taraflardan biri irade fesadına uğradığını gerçek iradesinin anlaşmalı boşanma yönünde olmadığını belirterek temyiz yoluna başvurabilmektedir.
ESKİŞEHİR AVUKAT HMY HUKUK